از مترسکی
سوال کردم:آیا از تنها ماندن در این مزرعه بیزار نشده ای ؟
پاسخم داد : در ترساندن دیگران برای
من لذت به یاد ماندنی است پس من از کار خود راضی هستم و هرگز از آن بیزار نمی شوم!
اندکی اندیشیدم و سپس گفتم : راست
گفتی! من نیز چنین لذتی را تجربه کرده بودم!
گفت : تو اشتباه می کنی!
زیرا کسی نمی تواند چنین لذتی را ببرد
مگر آنکه درونش مانند من با کاه پر شده باشد!!!
ذخیره اطلاعات در مغز روندی است که حافظه نامیده می شود و این امر نیز به نوبۀ خود جزء اعمال سیناپسهاست (سیناپس : فضایی که پیام عصبی از یک سلول عصبی به سلول دیگر منتقل میشود). هر بار که نوع خاصی از اطلاعات حسی (بینایی- شنوایی – لمس – بویایی – چشایی ) از یک سیناپس عبور می کند این سیناپس دفعه بعد برای انتقال همان نوع پیام توانمندتر شده که این روند تسهیل نام دارد بعد از آنکه اطلاعات چندین بار از یک مسیر عصبی عبور کردند آن مسیر به حدی تسهیل میشود که حتی بدون وجود محرک خارجی (حواس پنجگانه) در خود مغز تولید شده و این مرحله ای است که اصطلاحا می گوییم “مطلب ملکه ذهن شده است” .
انواع حافظه :
۱- حافظه کوتاه مدت (Short-term memory)
شامل خاطراتی می شود که برای چند ثانیه یا حداکثر چند دقیقه دوام می آورند مگر آنکه به انواع بلند مدت آن تبدیل شوند.
۲- حافظه میان مدت (Intermediate-term memory)
که چند روز یا هفته باقی می ماند و در صورت عدم تکرار در ذهن از بین می رود.
۳- حافظه بلند مدت (Long-term memory)
که به دلیل تکرار، اگر یک بار ذخیره شود میتوان تا چندین سال یا حتی تا آخر عمر آن را به خاطر آورد.
تبدیل انواع حافظه به یکدیگر :
برای
تبدیل حافظه کوتاه مدت به بلند مدت باید آن را تثبیت کنیم بدین معنی که
اگر حافظه کوتاه مدت به طور مکرر فعال شود تغییرات فیزیکی و شیمیایی در
سیناپس ها اتفاق می افتد که مسئول نوع دراز مدت حافظه است . این روند به ۵
تا ۱۰ دقیقه برای حداقل تثبت و ۱ ساعت یا بیشتر برای تثبیت قوی نیاز دارد .
تکرار نیزجایگزین این زمان می باشد . (همچنین تکرار روزانه و ماهانه و در
کل زمانبندی شده که توصیه متخصصین بر حداقل ۸ بار تکرار با هر منوالی در ۸
روز متوالی است) - شاید این دلیلی است که همیشه دو کلمۀ تمرین و تکرار را
کنار هم میبینیم.
نوع دیگری از تقسیم بندی حافظه :
۱-
حافظه مشغول به کار : نوعی از حافظه است که در جریان یک استدلال فکری
استفاده می شود ولی در هر مرحله ای که مسئله حل شود، خاتمه می یابد .
۲- حافظه قابل بیان یا اخباری : اساسا به معنای خاطره مربوط به جزئیات مختلف یک فکر جامع است مثلا :
الف) خاطره محیط اطراف
ب) خاطره ارتباط های زمانی
ج) خاطره علل یک تجربه
د) خاطره معنای یک تجربه
ه) خاطره قضاوت یک فرد
۳- حافظه مهارتی
که با فعالیت های بدن مرتبط است مثل تمام مهارت های بازی با توپ.
مغز
ما این قابلیت را دارد که اطلاعات بی حاصل را نادیده بگیرد وگرنه ظرفیت
ذهن ما طی چند دقیقه اشباع می شد . این مسئله ناشی از مهار سیناپس مربوط به
این نوع از اطلاعات است. اثر حاصل را عادت کردن habituation یا می گویند
که درواقع نوعی از حافظه منفی است . از سوی دیگر در مورد اطلاعاتی که نتایج
مهمی از قبیل درد یا یک حس خوشایند ایجاد می کنند مغز توانایی خودکاری در
تقویت و ذخیره سازی مسیر های حافظه دارد . این همان حافظه مثبت است که ناشی
از تسهیل (در بالا توضیح داده شد) مسیر های سیناپسی می باشد که این فرایند
حساس شدن حافظه نامیده میشود.
نتیجه گیری : برای ماندگارشدن هرچیز در ذهن، به تکرار نیاز است.
در اینجا اندک اطلاعاتی در مورد فیزیولوژی حافظه تقدیمتان گردید که امیدوارم موثر واقع شود.
می توانید با هر کسی شرط ببندید یک ورق کاغذ را – هر کاغذی باشد – بیش از 9 بار از وسط تا کند!!!
تعداد لایه های کاغذ در تا زدن های پیاپی به صورت « تصاعدی » افزایش می یابد . در نخستین تا ، دو لایه ی کاغذ دارید ، در دومی چهار لایه ، در سومی هشت لایه . وقتی به هفتمین تا زدن می رسید ، کاغذ 128 لایه دارد و از این پس کار شما مانند تا زدن یک کتاب است!!!
علم راهی است برای اندیشیدن . گاهی آن را عقل سلیم یا سازمان یافته می خوانند ولی این توصیف کاملا درست نیست . بسیار پیش می آید که یک ایده علمی جدید ، متناقض با عقل سلیم به نظر می رسد . از هرچه بگذریم ، چه چیزی بیشتر از تخت بودن زمین موافق با عقل سلیم است ؟ این موصوع آشکار به نظر می رسد – کافی است نگاهی به اطرافتان بیندازید ! ولی امروز شما میدانید که زمین به شکل کره است . علم در واقع یک نوع « کنجکاوی سازمان یافته » است ...
یا میدانید: ایران ۱۰۱۸ شهر دارد
آیا میدانید: گرده گل هرگز فاسد نمیشود
آیا میدانید: بلندترین موی سر دنیا ۶ متر است
آیا میدانید: زرافه تازه متولد شده ۲ متر قد دارد؟
آیا میدانید: که مورچه در مایکروویو زنده میماند ؟
آیا میدانید: خرس نوزاد ۶۰۰ بار از مادر خود کوچکتر است
آیا میدانید: فورییه ۱۸۶۵ تنها زمانی بود که ماه کامل نشد
آیا میدانید: طول موج نور مرئی بین ۷۰۰ – ۴۰۰ نانومتر است
آیا میدانید: بهترین شکارچی در خشکی خرس قطبی است ؟
آیا میدانید: نوعی عنکبوت میتواند ۳۰۰ برابر وزنش را بلند کند ؟
آیا میدانید: کوتاهترین جمله کامل در زبان انگلیسی I am است
آیا میدانید: به طور میانگین هر فرد ۱۱۴۰ بار در سال تلفن میزند ؟
آیا میدانید: گرانترین کفش دنیا ۱میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان است
آیا میدانید: در بین انواع خرس، خرس پاندا بزرگترین جمجمه را دارد
آیا میدانید: که هر۵۰ ثانیه ۱ نفر در دنیا به بیماری ایدز مبتلا میشود
آیا میدانید: که استرس تا ۵ برابر سیستم ایمنی بدن را پایین میآورد
آیا میدانید: شانس شبیه بودن دو اثر انگشت ۱ به ۶۴ میلیارد است ؟
آیا میدانید: شیارهاى کف دست کمکی براى بهتر گرفتن اشیاء است ؟
آیا میدانید: مسواک باید حداقل ۲ متر با دستشوئی فاصله داشته باشد
آیا میدانید: در کازینو های قماربازی las Vegas هیچ ساعتی وجود نداره
آیا میدانید: که بیست درصد آب شیرین جهان میان آمریکا و کانادا قرار دارد
آیا میدانید: ۶۰ گاو قادر هستند در عرض کمتر از ۱ روز ۱ تن شیر تولید کنند
آیا میدانید: خرس قطبی هنگامی که روی دو پا میایستد حدود ۳ متر است
آیا میدانید: برای تولید ۱ لیتر بنزین ۲۳,۵ تن گیاه در گذشته مدفون شده است
آیا میدانید: که شیرینی تنها مزه ای است که جنین در رحم مادر هم می فهمد ؟
آیا میدانید: با دویدن می توان مسافر زمان بود و کسری از ثانیه از دیگران بیشتر عمر کرد
آیا میدانید: که کره زمین از ۱۰۲ عنصر بوجود آمده و این ۱۰۲ عنصر در بدن انسان وجود دارد
آیا میدانید: اگر یک ماهی قرمز را در یک اتاق تاریک قرار دهید، کم کم رنگش سفید میشود
آیا میدانید: که زنبور عسل ۵ چشم دارد که ۲ تا اصلی در بغل سر و ۳ تا بر روی سر اون قرار داره؟
آیا میدانید: که خوردن یک سیب اول صبح، بیشتر از قهوه باعث دور شدن خواب آلودگی میشود ؟
آیا میدانید: که گرمترین نقطه جهان نقطه ای بنام گندم بریان در کویر لوت ایران با ۷۵ درجه گرما می باشد ؟
آیا میدانید: که تعداد چینیهای که انگلیسی بلدند، از آمریکاییهای که انگلیسی صخبت میکنند، بیشتر است ؟
مطالعه مفیدروزانه چقدرباید باشد؟
آیاقانون کلی برای این امر وجوددارد؟
چگونه میتوان برنامهای برای افزایش ساعات مطالعه طرح ریزی واجراکرد؟
ملاکهای پیشرفت چگونه بایدتعیین شود؟
چگونه بایدروندپیشرفت راکنترل کنید؟
مطالعه
ی این فصل به شماکمک خواهدکردبه سوالات فوق پاسخ دهید.اماتوجه به یک نکته
حائزاهمیت است.برخلاف روشهای برنامه ریزی بعضی ازمؤسسات وافرادکه بسیارجزیی
است،دراینجابه روش نسبتاکلی عمل کرده ایم:چرا؟
توصیه ی یک روش تقریبا کلی برای برنامه ریزی،بر اساس این اعتقادصورت میگیردکه فرهنگ ایرانی،فرهنگی منظم وجزءنگرنیست.این یک واقعیت است که مردم ایران،حوصله ی برنامه های خیلی دقیق وجزئی راندارندواگردنبال آن هم بروندبه صورت پیگیر و مستمر ادامه نمی دهندبنابراین،درروشهای خیلی جزئی برنامه ریزی،تنها شاید تعداد بسیار معدودی ازدانش آموزان،توانایی اجراداشته باشند و بقیه بعد از مدتی معطلی حوصله شان سرمیرود.
تفاتهای فردی
برخلاف گفته ها و تبلیغات بعضی ازمردم که هیچ قانون کلی برای تعیین مقدار زمان لازم مطالعه وجود ندارد.
ازیک طرف توان وحوصله ی فردی انسانهامتفاوت است،ازطرف دیگر انگیزه های دانش آموزان هم بایکدیگر فرق داردهمچنین پیشنیازها و آمادگیهای درسی همه یکسان نیست.
بنابراین
مهمترازآن که به هرنحو ساعات مطالعه خود را افزایش دهیم این اهمیت داردکه
ازمقدارساعات مطالعهی خود- هرقدرهم که باشد – بهترین وبیشترین استفاده
راببریم.اگرچه افزایش ساعات مطالعه ضرورت دارد اما بدترین کاردراین مورد آن
است که بامقایسهی خود با دیگران، زمینه های اضطراب و یاس را در خود ایجاد
کنیم.
کلید
به جای مقایسه ی مقدارساعات مطالعه ی خودبادیگران، از زمانهای مطالعه به طور مطلوب استفاده کنید.
برنامه هایی برای افزایش ساعات
اگر
میخواهید ساعات مطالعه خودرا افزایش دهید نکته بسیار بسیارمهم این است که
عجله نکنید.یک اصل روانشناسی میگوید: هر رفتار در طول زمان به وجود میآید و
تغییر رفتار نیز به زمان نیازدارد. عجله و دستپاچگی درافزایش زمانهای
مطالعه به نتیجه ای غیر از آشفتگی و اضطراب نخواهد انجامید. آیا این خوب
است که به زور هم که شده 14 ساعت درس بخوانید ولی چیز زیادی یاد نگیرید یا
این که 5ساعت درس بخوانید ولی واقعا مطالب را درک کنید.پس اقدام برای
افزایش ساعات مطالعه باید به صورت گام به گام صورت گیرد.
مطمئن
باشید با یک برنامه ی حساب شده و منظم میتوانید علاوه بر افزایش تدریجی
ساعات درس خواندن ،از زمانهای موجود هم استفاده خوبی بکنید.
کلید
به جای افزایش جهشی ساعات مطالعه،به صورت تدریجی وگام به گام عمل نمایید.
تعیین خط پایه
برای تغییر رفتار و افزایش ساعات مطالعه از کجا بایدشروع کنید؟
اولین گام،تعیین وضع فعلی رفتاراست که اصطلاحابه آن خط پایه گفته می
شود.یعنی شما بدون هیچگونه تلاش برای افزایش این ساعات،ابتدا باید سعی کنید
تشخیص دهیدکه درحال حاضر و به صورت واقعی چند
ساعت توان مطالعه مفید دارید.
این کارخیلی آسان است و می تواند توسط شما یا یکی از اطرافیان انجام گیرد. برای یک هفته یا ده روز نموداری رسم کنید که بردارعمودی آن نشان دهندهی دقایق و ساعات ، و بردار افقی آن نشان دهنده ی روزها باشد.هرروز میزان ساعات مطالعه راکنترل و بر روی نمودار منتقل کنید.
درپایان روزآخر ،میانگین ساعات رامحاسبه نمایید.این خط پایه ی شماست که میتواند 4یا 5ساعت ویابیشتر باشد
و درواقع مبنای اقدام برای تغییر برنامه وافزایش ساعات مطالعه محسوب می شود. حال می توانید تصمیم بگیریدبراساس تواناییهای فردی خود
وبایک روندمنطقی ومشخص درماه اول 60 یا 90 دقیقه ودرماههای بعدی به همین ترتیب ساعات بیشتری رابه برنامه خوداضافه نمایید.
کلید
مبنای افزایش ساعات مطالعه،ارزیابی وضع فعلی وتعیین خط پایه است.
برنامه
ریزی برای پیشرفت ترسیم نمودارپیشرفت اگربتوانیدوضع فعلی رفتار خود را
مشخص سازید کار بزرگی انجام داده اید، چرا که این نقطه ی آغاز حرکت است.
مهم نیست که این زمان کم باشد،مهم این است که شمابرای افزایش تدریجی و
برنامه ریزی شده ی آن عزمی مصمم و اراده های محکم داشته باشید. برای کنترل
روند پیشرفت میتوانید نمودار رسم شده برای تغییر خط پایه را ادامه
دهید.یعنی برروی نمودار ادامه ی روزها را مشخص کرده و میزان ساعات مطالعه
را علامت بزنید. ترسیم این نمودار چند کمک می کند. اول آن که کنترل روند
پیشرفت را ازحالت ذهنی خارج می سازد و این مساله بسیار مهمی است.یکی
ازمشکلات اساسی دانش آموزان برای برنامه ریزی همین است که برنامه رابه صورت
ذهنی طراحی می کنندو وقتی از آنان خواسته می شود که برنامه ها را برروی
کاغذ بیاورند،زیاد روی خوش نشان نمی دهند،انگار که باید کار سختی انجام
دهند.
دوم آن
که ترسیم نمودار،روند پیشرفت را به صورت عینی وقابل دسترسی درمیآورد.
شمامیتوانید هرموقع که لازم بود بامراجعه به نمودار،وضعیت خودرا ارزیابی
کنید.
سوم آن که روندپیشرفت رامنظم میسازدواین خودمیتواندباعث تقویت روحیه وایجادانگیزهی بیشترشود.
کلید
بارسم نمودار،روندکنترل پیشرفت خودراازحالت ذهنی به صورت عینی درآورید.
تعیین ملاکهای پیشرفت
این
هم موضوعی بسیار مهم است و بیشتر دانش آموزان درمورد آن مشکل دارند.دانش
آموزان شاید به دلیل کمی فرصت وعجله،معمولا ملاکهای پیشرفت راخیلی ایده آلی
ودست بالا تعیین می کنند.مثلا کسی که تا به حال به زور 3ساعت درس می
خوانده یکباره تصمیم میگیرد 10 ساعت درس بخواند،یاکسی که حداقل 9ساعت
میخوابیده ، مقدارخواب خود را به 6 ساعت کاهش میدهد. این تغییرات ناگهانی و
ملاکهای دست
نیافتنی نه تنها قابل اجرا نیستندبلکه موجبات دلسردی را نیز فراهم میسازند.
ضرب
المثل قدیمی راشنیده ایدکه:سنگ بزرگ علامت نزدن است.تصمیم به تغییرات بزرگ
اگرچه میتواند گاهی یک استثناءباشد ولی برای همه امکانپذیرنیست.بنابراین
بایدملاکهای پیشرفت باروندی معقول ومنطقی تعیین شوند. اگرخط پایه شمانشان
می دهدکه دروضع فعلی 4ساعت امکان مطالعه دارید بهتراست دریکی دو هفته اول
تصمیم بگیرید که فقط نیم ساعت به این مقدار اضافه کنید.درصورت موفقیت برای
هفته های بعد باز هم نیم ساعت دیگرو به همین ترتیب درهفته ها و ماه های بعد
نیم ساعت و یک ساعت افزایش دهید تابه حد مطلوب و موردنظر برسید.
کلید
برای ادامه ی روندپیشرفت خود ملاکهای گام به گام وقابل دسترس تعیین کنید.
خودکنترلی رفتار
برای
جدی ترشدن کنترل روندپیشرفت می توانیدبرنامه های تقویتی وجریم های تعیین
کنید.ببینید از چه چیزهایی خوشتان میآید و از چه چیزهایی بدتان میآید.
5موردخوشآیند و 5مورد ناخوشآیند را که واقعا برایتان مهم بوده و بر روی شما
تاثیر دارند تعیین نمایند. براساس این نظام کنترلی میتوانید برای پیشرفت
برنامه به خود اجازه بدهید. درصورتی هم که طبق ملاک، ازپیشرفت خود رضایت
ندارید خودتان راجریمه کنید.
دقت نماییدکه موردتقویت وجریمه روشن و واضح بوده وقابل اجرا باشند.
کلید
برای کنترل رفتارهایتان یک نظام خودکنترلی ایجادکنید.
استفاده ازنیروی کمکی
گاه
یه دلایل متعددی ازجمله کافی نبودن انگیزه،عدم توانایی غلبه برعادت های
نامطلوب و شرایط خاص محیطی ،برای خودتان امکان اعمال کنترل فراهم نیست.
دراین صورت باید بپذیرید که برای جلوگیری ازاتلاف وقت و ازدست رفتن
فرصتها،کسی شمارا دراین امر همراهی کند، حتی اگر این همراهی کوتاه مدت و
موقت باشد. این فرد می تواند پدر و مادر، خواهر و برادربزرگتر و یا کسی
باشد که با شما ارتباط نزدیکی دارد.
بعضی
ازدانشآموزان به خاطر نوع ارتباطات خانوادگی دربرابر دریافت این نوع کمک
مقاومت به خرج میدهند و آن رانمی پذیرند درصورتی که به نظر میرسد اگر کسی
متوجه حساسیت موقعیت باشد باید داوطلبانه البته درصورت فراهم بودن سایر
شرایط لازم خواستار استفاده ازاین کمک باشد.
کلید
اگربه هردلیلی آن طورکه دلتان میخواهد نمیتوانید پیشرفت راکنترل نمایید امکان استفاده ازنیروی کمکی رامدنظرقراردهید.
نتیجه گیری:
-1 به جای مقایسهی مقدارساعات مطالعهی خودبادیگران،اززمانهای مطالعه به طورمطلوب استفاده کنید.
-2 به جای افزایش جهشی ساعات مطالعه،به صورت تدریجی وگام به گام عمل نمایید.
-3 مبنای افزایش ساعات مطالعه،ارزیابی وضع فعلی وتعیین خط پایه است.
-4 بارسم نمودار،روندکنترل پیشرفت خودراازحالت ذهنی به صورت عینی درآورید.
-5 برای ادامهی روندپیشرفت خودملاکهای گام به گام وقابل دسترس تعیین کنید.
-6 برای کنترل رفتارهایتان یک نظام خودکنترلی ایجادکنید.
-7 اگربه هردلیلی آن طورکه دلتان میخواهدنمیتوانیدپیشرفت راکنترل نماییدامکان استفاده ازنیروی کمکی رامد نظر قرار
دهید.
اهمیت برنامه ریزی تحصیلی
امور
درسی یکی از مهمترین فعالیتهاست که اهمیت زیادی در سایر جنبههای زندگی
دارد. بر این اساس انجام این فعالیت مهم به نحو احسن بطوری که نتایج خوب و
عالی در بر داشته باشد اهمیت زیادی پیدا میکند. هیچ کاری بدون برنامه ریزی
فعالیتی کامل نخواهد بود. بویژه مسائل درسی و تحصیلی بیشتری دارند، مدت
زمان در آنها مهم است و ... .
فواید برنامه ریزی تحصیلی
به روشن شدن اهداف کمک میکند.
زمانی
که فرد اقدام به تهیه یک برنامه تحصیلی برای خود میکند توجه بیشتری به
اهداف برنامه مبذول میدارد. و این کمک میکند تا شناخت بیشتری از اهداف
پیدا کند و آنها را دسته بندی میکند. اهداف طولانی مدت و کوتاه مدت را
تشخیص دهد و هیچیک را فدای دیگری نکند.
از اتلاف وقت جلوگیری میکند.
همچون
سایر امور زندگی مسائل تحصیلی نیز از لحاظ تنظیم وقت و زمان دارای اهمیت
هستند. برنامه ریزی به فرد کمک خواهد کرد، استفاده مفیدتری از مدت زمانی
اختیار بکند و از اتلاف وقت خود جلوگیری نماید. مسأله وقت در برخی موارد
تحصیلی همچون نزدیکی امتحانات و در حین برنامه ریزی برای کنکور اهمیت شایان
توجهی دارد. از دست دادن وقت برابر خواهد بود با از دست دادن بسیاری از
موفقیتها در آینده.
از اتلاف انرژی جلوگیری میکند.
استفاده
از یک برنامه ریزی استاندارد و با اصول صحیح علمی به فرد کمک خواهد کرد
انرژی و توان ذهنی خود را بیهوده به هدر ندهد. در این نوع برنامه ریزیهای
استاندارد عمدتا روشهای مفیدی مورد استفاده قرار میگیرد که موجب خواهد شد،
فرد بیشترین استفاده را از توان ذهنی خود بکند و از اتلاف آن جلوگیری کند.
به یک مثال توجه کنید، در برنامه ریزی تحصیلی بر مبنای یافتههای
روانشناسی اصل در نظر گرفته میشود، با این محتوا که بعد از مدتی (حدود 45
دقیقه) بعد از شروع مطالعه و یادگیری منحنی یادگیری بسیار پائین میآید،
بطوری که فرد یادگیری خوبی بعد از این زمان نخواهد داشت، مگر اینکه یک
استراحت کوتاهی داشته باشد. با در نظر گرفتن اصولی از این قبیل ، فرد
برنامه ریزی تحصیلی خود را طوری انجام میدهد تا هر 45 دقیقه یکبار استراحت
کوتاهی داشته باشد تا دوباره با تجدید قوای ذهنی شروع به یادگیری نماید.
اصول صحیح برنامه ریزی تحصیلی
اهداف خود را روشن کنید.
برای
برنامه ریزی در کلیه امور باید اهداف دقیق و روشنی داشته باشید. این مسأله
در برنامه ریزی تحصیلی حائز اهمیت فراوانتری است. برای خود روشن کنید
اهداف بلند مدت شما کدامها هستند، اهداف کوتاه مدت کدامها هستند: مثلا:
هدف بلند مدت: قبولی در کنکور دانشگاه سراسری امسال
هدف کوتاه مدت: مطالعه فلان دروس در این ماه یا در این هفته
اهداف خود را زمان بندی کنید.
زمان دقیقی برای هر یک از اهداف کوتاه مدت تعیین کنید. مثلا تعیین کنید که مطالعه چه دروسی را در چه مدت زمانی به اتمام خواهید بود.
مطالعه دروس را به صورت موازی انجام دهید.
برخی
افراد از شیوه مطالعه تک درسی استفاده میکنند. مثلا یک هفته برای یک درس.
این شیوه موجب خستگی ذهنی و کاهش بازده یادگیری در آنها میشود. توصیه
میگردد به جای روش تک درسی از شیوه موازی استفاده کنند. به این ترتیب که
دو یا سه درس را برای مدت زمان معین انتخاب کنند و مطالعه کنند. به این
ترتیب خواهند توانست از خستگی ذهنی جلوگیری کنند. هر چقدر تنوع در زمان
بندی مطالعه این دروس بیشتر باشد به همان اندازه از خستگی ذهنی بیشتر
جلوگیری خواهد شد. به برنامههای زیر با تنوعهای متفاوت توجه کنید.
مطالعه درس فیزیک ، شیمی ، ادبیات در یک هفته شامل 2 روز اول فیزیک ، 2 روز دوم شیمی ، 2 روز سوم ادبیات ، مطالعه درس فیزیک ، شیمی ، ادبیات در یک هفته شامل صبح ، فیزیک - ظهر ، شیمی - عصر ، ادبیات توجه کنید که برنامه ریزی دوم از لحاظ تنوع مناسبتر است، چون در یک روز 3 درس مورد مطالعه قرار میگیرد، در حالیکه در روش اول هر 2 روز یک درس و این احتمال بیشتری دارد که موجب خستگی ذهنی شود.
تناسب میان دروس را رعایت کنید.
در
برنامه ریزی برای مطالعه دروس خود تناسب ، مسأله مهمی است. به عبارتی تنوع
در انتخاب دروس نیز مهم است، انتخاب درسهای فیزیک ، شیمی ، ریاضی در یک
مدت زمان مشترک کارآیی خوبی نخواهد داشت. شیوه مطالعه این دروس به یکدیگر
نزدیک است و خستگی بیشتری به همراه خواهد داشت. همه آنها با انواع فرمولها
سر و کار دارند و این تداخل مطالب را پیش خواهد آورد. بنابراین بهتر است از
چنین ترکیبی استفاده کنید: شیمی ، ادبیات ، فیزیک ، یا اگر از شیوه دروسی
استفاده میکنید که بهتر نیز هست شیمی و ادبیات - فیزیک و بینش - ریاضی و
زیست شناسی.
استراحت را در برنامه ریزی خود فراموش نکنید.
در
مطالعه تمام وقت خود مثلا زمانیکه برای کنکور یا برای امتحانات برنامه
ریزی میکنید علاوه بر استراحتی که هر 45 دقیقه یکبار و به مدت یک ربع برای
خود در نظر میگیرند، هر چند ساعت یکبار مدت زمان طولانیتری برای استراحت
مثلا نیم ساعت تا 45 دقیقه در نظر بگیرید و استراحت طولانیتری برای پایان
هر مقطع زمانی (مثلا یک هفته ، یک ماه) و شروع مقطع در نظر داشته باشید.
به عنوان مثال دانش آموزی که برای یک هفته خود مطالعه درس شیمی و ادبیات را انتخاب کرده است، بطوری که هر روز صبح شیمی و هر بعد از ظهر به مطالعه ادبیات میپردازد. در فاصله هر 45 دقیقه مطالعه ، یک ربع استراحت میکند و هر 3 چهل و پنج دقیقه یک استراحت 45 دقیقهای برای خود دارد. در پایان هفته که بعد از ظهر جمعه را در نظر گرفته است بطور کامل به استراحت می پردازد تا هفته بعد را برای مطالعه فیزیک و زیست شناسی در نظر گرفته است با انرژی بیشتری شروع کند.
برنامه ریزی برای طول سال تحصیلی
برنامه
ریزی برای طول سال تحصیلی اندک تفاوتهایی با سایر برنامه ریزیهای تحصیلی
مثلا آمادگی برای کنکور دارد. به این صورت که اهداف شما با اهداف مدرسه در
هم میآمیزد و شما برای برنامه ریزی درسی خود تا حدی از برنامه ریزی مدرسه
تبعیت میکنید. با اینحال شما در کنار اهداف برنامه ریزی شده مدارس که برای
شما تعیین میکند در چه روزی به مطالعه کدام دروس بپردازید، اهداف خود را
در راستای همان دروس تنظیم کنید و سایر اصول برنامه ریزی را نیز رعایت
کنید.
تکنیک یادگیری یک بار برای همیشه :
این روش
که یکی از قویترین روش های یادگیری است در سال 1996 توسط فردی به نام
رابینسون ابداع شد. در این روش سعی بر این است تا با ایجاد زمینه ای در ذهن
قبل از مطالعه، روند یادگیری فعال تر و آسان تر گردد.
(SQ3R) مخفف این کلمات است: پیش خوانی (Survey)، سؤال سازی (Question)، خواندن (Read)، بازگویی و تعریف (Recite) و مرور (Review).
در ادامه به مراحل مختلف این روش اشاره می کنیم:
پیش خوانی: درسی را که می خواهید بخوانید، ابتدا پیش خوانی کنید.
سعی کنید برای پیش خوانی از روش زیر استفاده نمایید:
- نگاهی سریع و گذرا به متن بیندازید.
- نکات مهم و کلیدی را بیابید.
- سؤالات و تمرین های آخر درس را مرور کنید.
- پاراگراف اول و آخر و خلاصه درس را به شیوه ای گذرا بخوانید.
سؤال سازی: در ذهن خود سؤالاتی راجع به موضوع درس بسازید. برای این کار می توانید:
- عناوین و تیترها را بصورت سؤال درآورید.
- از خود بپرسید: "راجع به این موضوع چه می دانم؟"، "معلم راجع به این موضوع چه چیزهایی می گفت؟" و سؤالاتی از این قبیل.
خواندن: متن درس را بطور کامل بخوانید. در هنگام خواندن:
- به دنبال جواب سؤالاتی باشید که در ذهن خود ساخته بودید.
- به سؤالات آخر درس جواب بدهید. - زیر نکات مهم خط بکشید.
- اگر مطلبی را درست نفهمیده اید، دوباره آن را بخوانید.
بازگویی و تعریف مطالب:
بعد از آنکه خواندن یک بخش به پایان رسید، به بازگویی مطالب آن بپردازید.
- مطالب درسی را از حفظ برای خود تکرار کنید و یا خلاصه نویسی کنید.
- در تکرار مطالب از روشی که متناسب با تکنیک یادگیری تان است، استفاده
کنید و به خاطر داشته باشید که هر چه بیشتر از حواس پنجگانه خود استفاده
کنید، مطالب بهتر در حافظه تان جای می گیرد.
قدرت یادگیری سه برابر می شود با: دیدن، بیان کردن، شنیدن. و این قدرت چهار برابر می شود با: دیدن، بیان کردن، شنیدن و نوشتن!
مرور مطالب: بعد از آنکه مطالب را بطور کامل خواندید و برای خود بازگو کردید، نوبت به مرور مطالب می رسد.
- روز اول: بلافاصله بعد از مرحله تعریف و بازگویی، 5 دقیقه سریع مطالب را مرور کنید.
- 24 ساعت بعد: کتاب را ورق بزنید و به نکات مهم نگاهی بیندازید، به مدت 5 دقیقه این کار را انجام دهید.
- یک هفته بعد: به مدت 5 دقیقه مطالب درسی را مرور کنید. برای مطالبی که به نظرتان سخت تر است بیشتر وقت بگذارید.
- و به همین ترتیب هر چند وقت یکبار مطالب را مرور کنید تا هنگام امتحان به مشکلی برخورد نکنید.
- سئوال
هایی که احساس می کنید اشتباه پاسخ داده اید، یک بار دیگر بررسی کنید به
عقب برگردید و دوباره با دقت بیشتری مطالب مربوط به آن را بخوانید تا اشکال
برطرف شود .
امیدواریم
با بکارگیری نکات قید شده بتوانید روش صحیح تست زدن را در خود افزایش دهید
فقط نقاط ضعف خود را قوت دهید تا بتوانید خود را برای آزمون سراسری آماده
سازید.